Από την καρδιά της Πεντέλης στην αιωνιότητα του Παρθενώνα
Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας, ολομάρμαρο οικοδόμημα δωρικού ρυθμού από τεφρόλευκο κρυσταλλικό πεντελικό μάρμαρο, ανυπέρβλητο σύμβολο διαρκών αξιών δημοκρατίας, αριστείας και τέχνης, σφραγίδα της μεγαλοφυΐας και πνευματικής δημιουργίας των Ελλήνων.
Η κατασκευή του Παρθενώνα είναι ένα έξοχο επίτευγμα πολυσύνθετης πνευματικής, αρχιτεκτονικής και τεχνολογικής εργασίας. Η αφετηρία της διαρθρωτικής τεχνικής υλοποίησής του βρίσκεται στην καρδιά του Πεντελικού όρους, σε υψόμετρο 700 μ. και σε πεζοπορική απόσταση 3χλμ. από την πλατεία της Πεντέλης, στο περίφημο αρχαίο Λατομείο της Σπηλιάς.
Το αρχαίο Λατομείο της Σπηλιάς είναι το αντιπρωσοπευτικότερο βαθιάς και βαριάς εξόρυξης μαρμάρων και σήμερα εκτιμάται ότι είναι η κύρια εστία απόληψης των μαρμάρων του Παρθενώνα. Με θαυμαστό για την εποχή σύστημα εξόρυξης οι απλοί τεχνίτες, οι λατόμοι και οι λιθοξόοι της εποχής με αξεπέραστες μεταλλουργικές συνταγές, με τεχνική και καλλιτεχνική δεξιότητα, επεξεργάστηκαν τους μαρμάρινους όγκους συνδυάζοντας γεωλογικούς, γεωμετρικούς, καλλιτεχνικούς και μηχανικούς παράγοντες. Μηχανοποιοί κατασκεύασαν βαρούλκα και εργάτες φόρτωναν τα ημίεργα κιονόκρανα σε βαρύτατες τετράκυκλες άμαξες ώστε να ακολουθήσει η διαδικασία μεταφοράς στον τόπο του μνημείου, η «Πεντελέθεν Λιθαγωγία».
Η καταβίβαση των μαρμάρων γίνονταν μέσω της Οδού «Καταγωγής» . Μια ευθύγραμμη, λιθόστρωτη και επικλινή οδός, όπου στις δυο πλευρές της διατηρούνται πολλές οπές πακτώσεως των ξύλινων πασσάλων που χρησιμοποιούνταν για το πέρασμα των σχοινιών και την ελεγχόμενη κατάβαση των αμαξών. Η Οδός «Καταγωγής» εκτείνεται σε μια απόσταση 3 χλμ. και η κατάληξή της εντοπίζεται σε υψόμετρο 490 μ. Στο κάτω πέρας της άρχιζε η οδός μεταφοράς ή Λιθαγωγείας.
Η πορεία της Οδού Λιθαγωγίας εικάζεται με βάση γεωμορφολογικές και αρχαιολογικές παρατηρήσεις. Ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Ε.Μ.Π., κ. Μανόλης Κορρές στο έργο του « Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα » αναφέρει ότι η Οδός ακολουθούσε τη δεξιά πλευρά της Ρεματιάς Πεντέλης-Χαλανδρίου σε απόσταση μήκους περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων και κατόπιν την αριστερή για άλλα τέσσερα χιλιόμετρα.
Η Οδός Λιθαγωγίας στην αφετηρία της συμπίπτει με τη σημερινή οδό Περικλέους της Νέας Πεντέλης και φτάνει έως την πεντάτοξη μαρμάρινη γέφυρα της Δούκισσας της Πλακεντίας , που αντικατέστησε παλαιότερο γεφυράκι , από το οποίο περνούσε η Αρχαία Οδός κι ένωνε τις δύο όχθες της Ρεματιάς.
Σύμφωνα με την πρόταση του καθηγητή, κ. Μανόλη Κορρέ, ο εντοπισμός της διαδρομής της αρχαίας Οδού Λιθαγωγίας στο δήμο Πεντέλης βρίσκεται στις παρακάτω οδούς:
Ν. Πεντέλη: οδοί Περικλέους, Αριστοφάνους
Μελίσσια: οδοί Σωκράτους, Αριστείδου, Αγίας Μαρίνας, Παλαιών Λατομείων, Δουκίσσης Πλακεντίας , Κέας
Το αρχαίο λατομείο της Σπηλιάς και η λιθόστρωτη διαδρομή της «Πεντελέθεν Λιθαγωγίας» φυλάσσουν τα μυστικά του θαύματος του Παρθενώνα. Είναι σημεία ιστορίας και μνήμης άρρηκτα συνδεδεμένα με το φυσικό πλούτο και το σύγχρονο αστικό περιβάλλον του δήμου μας .
Ο πολιτισμός και το φυσικό κεφάλαιο οδηγούν από την καρδιά της Πεντέλης στην αιωνιότητα του Παρθενώνα.
